Denetimlerin zayıflamasıyla hazır kıyma yeniden raflarda boy göstermeye başladı. Pek çok kasap ve market yasak olmasına rağmen hazır kıyma satmaya devam ediyor.
4 milyon liraya satılan hazır kıyma dar gelirli vatandaşların ilgisini çekiyor. Nerede hazırlandığı belli olmayan ve ucuza satılan kıymanın tehlike saçtığını belirten uzmanlar, “Eti gözünüzün önünde çektirmeden almayın.” uyarısında bulunuyor.
Türkiye’nin dört bir yanında hazır kıyma satışı tüm hızıyla sürüyor. Başkentin göbeğindeki Ulus Hali’nde bile kasap ve marketlerin vitrinlerini tepsiler dolusu kıyma süslüyor. Yasağa aldırış etmeyen esnaf, Tarım Bakanlığı’nın izniyle hareket ettiklerini iddia ediyor. Bakanlık yetkilileri ise kimseye hazır kıyma satış izni vermediklerini vurguluyor. Tarım Bakanlığı Müsteşar Yardımcısı Mustafa Erten, hazır kıyma satışını yasaklayan yönetmeliğin halen yürürlükte olduğunu belirterek, bu çerçevede denetimlere devam ettiklerini söylüyor. “Biz denetliyoruz; ancak satıcılar kıymayı kontrolörler gittikten sonra tekrar rafa çıkarıyor.” diyen Erten, il müdürlüklerini harekete geçirerek denetimleri sıklaştıracaklarını ifade ediyor.
Türk Veteriner Hekimleri Birliği (TVH) Başkanı Dr. Mustafa Altuntaş, yasağa uyulmamasında en büyük sorumluluğun Tarım Bakanlığı’na ait olduğunu ileri sürüyor. AB’ye uyum sürecinde Türkiye’yi en çok gıda güvenliği konusunun sıkıntıya sokacağını dile getiren Altuntaş, “Tarım Bakanlığı’nda gıda denetimi yapan personel, hijyen ve sağlık konusunda eğitimsiz. Mühendislik mantığıyla denetim yapılamaz.” diyor. Mustafa Altuntaş, yürürlükteki yönetmeliğe göre veteriner hekim bulunmayan yerlerde parça et satışının bile yasak olduğuna işaret etti. Altuntaş, yarım ya da çeyrek gövde etin müşterinin isteğiyle göz önünde kıyma veya kuşbaşı haline getirilmesi gerektiğini vurguladı.
Veteriner hekim çalıştıran kuruluşların hijyen kurallarını sağlamaları koşuluyla parçalanmış et ve et ürünü satabileceğini aktaran Altuntaş, “Veteriner hekim olmayan yerde parça tavuk bile satılamaz.” diye konuşuyor. Kırmızı et yönetmeliğine göre et işleme merkezlerinde hazırlanan ambalajlı et ürünlerinin gıda kodeksine uygun biçimde etiketlenmesi gerekiyor. Market ve kasapların etiketsiz ambalajlı ürün satması da yasak.
Etin kilosu 10-12 milyon lirayken, bazı kasap ve marketler 4 milyon liraya kıyma satıyor. Vatandaşlar nasıl hazırlandığı belli olmayan kıymayı ucuzluğu sebebiyle tercih ediyor. TVH Başkanı Altuntaş, çok ucuza satılan kıymaya genellikle tavuk derisi, sinir, atık et ve soya katıldığına dikkat çekerek vatandaşları uyarıyor. Uygunsuz koşullarda hazırlanan et ürünlerinin tehlike saçtığını anlatan Altuntaş, “Hayvansal gıdaların ahırdan sofraya kadar titizlikle denetlenmesi gerekir.” ifadelerini kullanıyor. Sıhhi olmayan etten insana başta tüberküloz ve brucelle olmak üzere 140 çeşit hastalığın geçtiğini kaydediyor.
Tarım Bakanlığı denetimlerde yetersiz kalıyor
27 Mayıs 2004 tarihinde 5179 sayılı Gıdaların Üretimi, Tüketimi ve Denetlenmesine Dair Kanun Hükmünde Kararname’de yapılan değişiklikle ülke genelindeki gıda üretim tesislerinin denetim yetkisi Sağlık Bakanlığı’ndan alınıp Tarım Bakanlığı’na devredildi. Daha önce 3 bin 500 kişiyle bile etkin şekilde gerçekleştirilemeyen gıda denetimlerinin az sayıda personelle nasıl yürütüleceği merak konusu oldu. Görevini yapmamakla eleştirilen Tarım Bakanlığı, iddialar üzerine denetimlere basın mensuplarını da götürdü. 2002-2003 yıllarında etin denetim pastası içindeki payı yüzde 5 iken, 2004’te yüzde 7’ye çıktı.
DENETİM SONUÇLARI
2002 Denetim Sayısı: 39 bin 646
İdari Para Cezası: bin 544
Savcılık: 551
2003 Denetim Sayısı: 40 bin 558
İdari Para Cezası: bin 192
Savcılık: 503
2004 Denetim Sayısı: 114 bin 572
İdari Para Cezası: bin 10
Savcılık: 474
25.01.2005
Necip Çakır – Göksel Geçin
Ankara-ZAMAN
Veteriner Hekim Dr.Mustafa ALTUNTAŞ 